Minder tijdskrediet om voor je kind te zorgen: wat verandert er, en wat is er nog mogelijk? (2023)

• Zo is er het ouderschapsverlof. Dan is een zogenoemd thematisch verlof waar moeders en vaders na de geboorte recht op hebben, voor een periode van maximaal 4 maanden voltijds. De thematische verloven gelden voor iedereen, ongeacht of je in de privé of bij de overheid werkt.
  
• Vervolgens heb je het tijdskrediet met motief "zorg voor een kind jonger dan 8 jaar". Dat geldt voor werknemers in de privésector en heeft een maximumduur van 51 kalendermaanden. Let wel, die termijn geldt voor vijf vormen van tijdskrediet met motief samen. Dus zorg voor een kind jonger dan 8 jaar, maar ook palliatieve zorg, zorg voor een zwaar ziek gezins- of familielid, zorg voor een kind met een handicap jonger dan 21, zorg voor een zwaar ziek minderjarig kind. De maximumtermijn kan je met andere woorden niet per motief opnemen.
  
• Er bestaat ook iets als loopbaanonderbreking. Dat is een gelijkaardig systeem als het tijdskrediet, maar dan voor federale ambtenaren.

Vandaag kunnen ouders voltijds (100 procent), halftijds (50 procent) of een vijfde (20 procent) tijdskrediet met motief aanvragen om te zorgen voor hun kind jonger dan 8 jaar. Dat moet worden aangevraagd én ingaan voor de 8e verjaardag van het kind. En dat zal veranderen. Vanaf 1 januari 2023 zal je alleen maar tijdskrediet kunnen aanvragen voor de zorg van je kind jonger dan 5. En dat zal moeten ingaan voor je kind 5 jaar geworden is.

Ook de maximumtermijn wordt ingekort: in plaats van 51 kalendermaanden kan je het tijdskrediet om voor je kind te zorgen, nog maar maximaal voor 48 maanden aanvragen. De maximumtermijn voor de vier andere motieven waarvoor 51 maanden geldt, blijft ook op 51 maanden.

Daar zit een belangrijk onderscheid. De leeftijdsgrens van 5 jaar geldt énkel als je voltijds tijdskrediet (100 procent) wil opnemen. Neem je halftijds (50 procent) of een vijfde (20 procent) tijdskrediet, dan kan je dat ook na 1 januari 2023 nog aanvragen voor je kind 8 jaar geworden is. Volgens de redenering van de overheid hebben ouders minder nood aan voltijds tijdskrediet eens hun kinderen 5 jaar geworden zijn, omdat er dan leerplicht is en kinderen naar school gaan.

Er komt geen overgangsperiode voor wie kinderen heeft tussen 6 en 8 jaar, momenteel geen tijdskrediet opneemt, maar wel van plan was om in de nabije toekomst voltijds tijdskrediet op te nemen. De nieuwe regels gaan in vanaf 1 januari volgend jaar. Zit je in bovenstaande situatie, dan is voltijds tijdskrediet enkel nog mogelijk als je het voor Nieuwjaar van dit jaar aanvraagt én laat ingaan.

Neem je nu al tijdskrediet met motief om voor je kind te zorgen, dan kan je dat gewoon voortzetten, klinkt het bij het kabinet van minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS).

En ook: werk je 4/5e in ouderschapsverlof, met andere woorden, neem je 20 procent thematisch ouderschapsverlof op, dan kan je na afloop daarvan aansluitend 20 procent tijdskrediet nemen. Dan blijf je dus 4/5e werken volgens een verlofstelsel, zij het een ander.

Werk je 4/5e, maar zonder gebruik te maken van een verlofstelsel, dan kan je geen 20 procent tijdskrediet opnemen. Daarvoor moet je immers eerst een jaar voltijds gewerkt hebben. Dat was al zo en dat blijft ook zo.

Het ouderschapsverlof is zoals gezegd een van de vier thematische verloven, naast verlof voor medische bijstand, palliatief verlof en mantelzorg. Aan de voorwaarden voor ouderschapsverlof verandert er niets. Moeders en vaders blijven elk dus recht hebben op maximaal 4 maanden voltijds ouderschapsverlof per kind, dat ze mogen opnemen tot dat kind 12 jaar is. De aanvraag daarvoor moet ingediend zijn voor de 12e verjaardag, het moet ook voor die verjaardag ingaan.

Het enige wat bij de thematische verloven verandert, is de hoogte van de uitkering. Het basisbedrag blijft gelijk, maar de bonus die mensen die minstens 5 jaar bij dezelfde werkgever werken krijgen, verdwijnt.

Die bonus verdwijnt trouwens bij álle vormen van tijdskrediet en loopbaanonderbreking. Wie 5 jaar anciënniteit heeft, krijgt bij een halftijds of voltijds tijdskrediet 86 euro netto per maand, maar dat zal dus niet meer het geval zijn. Ook de bonus voor 50-plussers, die volgens de Gezinsbond tot 136 euro per maand kan bedragen, wordt bij alle verloven geschrapt.

Loopbaanonderbreking is gelijkaardig aan het tijdskrediet in de privésector, maar geldt voor federale ambtenaren. Zij kunnen voltijds (100 procent) of deeltijdse loopbaanonderbreking (1/2e, 1/3e, 1/4e, 1/5e, afhankelijk van het bestuur waar ze onder vallen) nemen om voor hun kind te zorgen. De maximumduur geldt voor 60 maanden voor de hele loopbaan. Ook dat zou worden ingekort naar 48 maanden. En ook voor federale ambtenaren geldt dat de bonussen voor 5 jaar anciënniteit en 50-plussers bij alle verloven wegvallen.

En Vlaamse ambtenaren? Sinds de laatste staatshervorming is de loopbaanonderbreking voor Vlaamse ambtenaren een regionale materie. Voor hen bestaat het systeem van zorgkrediet. Dit is een federaal begrotingsakkoord, met federale maatregelen, en die zijn -op de veranderingen aan de thematische verloven na- niet op hen van toepassing.